15/07 Süleyman'ın Özdeyişleri 10-12
[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 10-12
10:1 Süleymanın özdeyişleri:
Bilge çocuk babasını sevindirir,
Akılsız çocuk annesini üzer.
2 Haksızca kazanılan servetin yararı yoktur,
Ama doğruluk ölümden kurtarır.
3 RAB doğru kişiyi aç komaz,
Ama kötülerin isteğini boşa çıkarır.
4 Tembel eller insanı yoksullaştırır,
Çalışkan el zengin eder.
5 Aklı başında evlat ürünü yazın toplar,
Hasatta uyuyansa ailesinin yüzkarasıdır.
6 Bereket doğru kişinin başına yağar,
Kötülerse zorbalıklarını sözle gizler.
7 Doğrular övgüyle,
Kötüler nefretle anılır.
8 Bilge kişi buyrukları kabul eder,
Çenesi düşük ahmaksa yıkıma uğrar.
9 Dürüst kişi güvenlik içinde yaşar,
Ama hileli yoldan giden açığa vurulacaktır.
10 Sinsice göz kırpan, acılara neden olur.
Çenesi düşük ahmak da yıkıma uğrar. (bkz.10:8), Septuaginta ‹‹Cesaretle azarlayan esenlik sağlar››.
11 Doğru kişinin ağzı yaşam pınarıdır,
Kötülerse zorbalıklarını sözle gizlerler.
12 Nefret çekişmeyi azdırır,
Sevgi her suçu bağışlar.
13 Akıllı kişinin dudaklarından bilgelik akar,
Ama sağduyudan yoksun olan sırtına kötek yer.
14 Bilge kişi bilgi biriktirir,
Ahmağın ağzıysa onu yıkıma yaklaştırır.
15 Zenginin serveti onun kalesidir,
Fakirin yoksulluğu ise onu yıkıma götürür.
16 Doğru kişinin ücreti yaşamdır,
Kötünün geliriyse kendisine cezadır.
17 Terbiyeye kulak veren yaşam yolunu bulur.
Uyarıları reddedense başkalarını yoldan saptırır.
18 Nefretini gizleyen kişinin dudakları yalancıdır.
İftira yayan akılsızdır.
19 Çok konuşanın günahı eksik olmaz,
Sağduyulu kişiyse dilini tutar.
20 Doğru kişinin dili saf gümüş gibidir,
Kötünün niyetleriyse değersizdir.
21 Doğru kişinin sözleri birçoklarını besler,
Ahmaklarsa sağduyu yoksunluğundan ölür.
22 RABbin bereketidir kişiyi zengin eden,
RAB buna dert katmaz.
23 Kötülük akılsızlar için eğlence gibidir.
Aklı başında olanlar içinse bilgelik aynı şeydir.
24 Kötü kişinin korktuğu başına gelir,
Doğru kişiyse dileğine erişir.
25 Kasırga gelince kötü kişiyi silip götürür;
Ama doğru kişi sonsuza dek ayakta kalır.
26 Dişler için sirke,
Gözler için duman neyse,
Tembel ulak da kendisini gönderen için öyledir.
27 RAB korkusu ömrü uzatır,
Kötülerin yıllarıysa kısadır.
28 Doğrunun umudu onu sevindirir,
Kötünün beklentileriyse boşa çıkar.
29 RABbin yolu dürüst için sığınak,
Fesatçı içinse yıkımdır.
30 Doğru kişi hiçbir zaman sarsılmaz,
Ama kötüler ülkede kalamaz.
31 Doğru kişinin ağzı bilgelik üretir,
Sapık dilse kesilir.
32 Doğru kişinin dudakları söylenecek sözü bilir,
Kötünün ağzındansa sapık sözler çıkar.
11:1 RAB hileli teraziden iğrenir,
Hilesiz tartıdansa hoşnut kalır.
2 Küstahlığın ardından utanç gelir,
Ama bilgelik alçakgönüllülerdedir.
3 Erdemlinin dürüstlüğü ona yol gösterir,
Hainin yalancılığıysa yıkıma götürür.
4 Gazap günü servet işe yaramaz,
Oysa doğruluk ölümden kurtarır.
5 Dürüst insanın doğruluğu onun yolunu düzler,
Kötü kişiyse kötülüğü yüzünden yıkılıp düşer.
6 Erdemlinin doğruluğu onu kurtarır,
Ama haini kendi hırsı ele verir.
7 Kötü kişi öldüğünde umutları yok olur,
Güvendiği güç de biter.
8 Doğru kişi sıkıntıdan kurtulur,
Onun yerine sıkıntıyı kötü kişi çeker.
9 Tanrısız kişi başkalarını ağzıyla yıkıma götürür,
Oysa doğrular bilgi sayesinde kurtulur.
10 Doğruların başarısına kent bayram eder,
Kötülerin ölümüne sevinç çığlıkları atılır.
11 Dürüstlerin kutsamasıyla kent gelişir,
Ama kötülerin ağzı kenti yerle bir eder.
12 Başkasını küçük gören sağduyudan yoksundur,
Akıllı kişiyse dilini tutar.
13 Dedikoducu sır saklayamaz,
Oysa güvenilir insan sırdaş olur.
14 Yol göstereni olmayan ulus düşer,
Danışmanı bol olan zafere gider.
15 Yabancıya kefil olan mutlaka zarar görür,
Kefaletten kaçınan güvenlik içinde yaşar.
16 Sevecen kadın onurfç,
Zorbalarsa yalnızca servet kazanır. geçiyor: ‹‹Ama doğruluktan nefret eden kadın onursuzluk tahtıdır. Tembeller servetten yoksun olur.››
17 İyilikseverin yararı kendinedir,
Gaddarsa kendi başına bela getirir.
18 Kötü kişinin kazancı aldatıcıdır,
Doğruluk ekenin ödülüyse güvenlidir.
19 Yürekten doğru olan yaşama kavuşur,
Kötülüğün ardından giden ölümünü hazırlar.
20 RAB sapık yürekliden iğrenir,
Dürüst yaşayandan hoşnut kalır.
21 Bilin ki, kötü kişi cezasız kalmaz,
Doğruların soyuysa kurtulur.
22 Sağduyudan yoksun kadının güzelliği,
Domuzun burnundaki altın halkaya benzer.
23 Doğruların isteği hep iyilikle sonuçlanır,
Kötülerin umutlarıysa gazapla.
24 Eliaçık olan daha çok kazanır,
Hak yiyenin sonuysa yoksulluktur.
25 Cömert olan bolluğa erecek,
Başkasına su verene su verilecek.
26 Halk buğday istifleyeni lanetler,
Ama buğday satanı kutsar.
27 İyiliği amaç edinen beğeni kazanır,
Kötülüğü amaç edinense kötülüğe uğrar.
28 Zenginliğine güvenen tepetaklak gidecek,
Oysa doğrular dalındaki yaprak gibi gelişecek.
29 Ailesine sıkıntı çektirenin mirası yeldir,
Ahmaklar da bilgelerin kulu olur.
30 Doğru kişinin işleri yaşam ağacının meyvesine benzer,
Bilge kişi insanları kazanır.
31 Bu dünyada doğru kişi bile cezalandırılırsa,
Kötülerle günahlıların cezalandırılacağı kesindir.
12:1 Terbiye edilmeyi seven bilgiyi de sever,
Azarlanmaktan nefret eden budaladır.
2 İyi kişi RABbin lütfuna erer,
Ama düzenbazı RAB mahkûm eder.
3 Kötülük kişiyi güvenliğe kavuşturmaz,
Ama doğruların kökü kazılamaz.
4 Erdemli kadın kocasının tacıdır,
Edepsiz kadınsa kocasını yer bitirir.
5 Doğruların tasarıları adil,
Kötülerin öğütleri aldatıcıdır.
6 Kötülerin sözleri ölüm tuzağıdır,
Doğruların konuşmasıysa onları kurtarır.
7 Kötüler yıkılıp yok olur,
Doğru kişinin evi ayakta kalır.
8 Kişi sağduyusu oranında övülür,
Çarpık düşünceliyse küçümsenir.
9 Köle sahibi olup aşağılanan
Büyüklük taslayıp ekmeğe muhtaç olandan yeğdir.
10 Doğru kişi hayvanıyla ilgilenir,
Ama kötünün sevecenliği bile zalimcedir.
11 Toprağını işleyenin ekmeği bol olur,
Hayal peşinde koşansa sağduyudan yoksundur.
12 Kötü kişi kötülerin ganimetini ister,
Ama doğru kişilerin kökü ürün verir.
13 Kötü kişinin günahlı sözleri kendisi için tuzaktır,
Ama doğru kişi sıkıntıyı atlatır.
14 İnsan ağzının ürünüyle iyiliğe doyar,
Elinin emeğine göre de karşılığını alır.
15 Ahmağın yolu kendi gözünde doğrudur,
Bilge kişiyse öğüde kulak verir.
16 Ahmak sinirlendiğini hemen belli eder,
Ama ihtiyatlı olan aşağılanmaya aldırmaz.
17 Dürüst tanık doğruyu söyler,
Yalancı tanıksa hile solur.
18 Düşünmeden söylenen sözler kılıç gibi keser,
Bilgelerin diliyse şifa verir.
19 Gerçek sözler sonsuza dek kalıcıdır,
Oysa yalanın ömrü bir anlıktır.
20 Kötülük tasarlayanın yüreği hileci,
Barışı öğütleyenin yüreğiyse sevinçlidir.
21 Doğru kişiye hiç zarar gelmez,
Kötünün başıysa beladan kurtulmaz.
22 RAB yalancı dudaklardan iğrenir,
Ama gerçeğe uyanlardan hoşnut kalır.
23 İhtiyatlı kişi bilgisini kendine saklar,
Oysa akılsızın yüreği ahmaklığını ilan eder.
24 Çalışkanların eli egemenlik sürer,
Tembellikse köleliğe götürür.
25 Kaygılı yürek insanı çökertir,
Ama güzel söz sevindirir.
26 Doğru kişi arkadaşına da yol gösterir,
Kötünün tuttuğu yolsa kendini saptırır.
27 Tembel kişi işini bitirmez,
Oysa çalışkan değerli bir servet kazanır.
28 Doğru yol yaşam kaynağıdır,
Bu yol ölümsüzlüğe götürür.
